Programma Ruimtelijk beheer

Onze inwoners mogen rekenen op een kwalitatief goede en veilige woon- en leefomgeving. De kwaliteit van de woon- en leefomgeving draagt in belangrijke mate bij aan het woonplezier, de gezondheid en het welzijn van onze inwoners. Een fijne woonomgeving verbindt onze inwoners en draagt bij aan de cohesie in de wijk. 
 
Door de inwoners te betrekken bij de inrichting en het beheer van hun woonomgeving, willen wij bereiken dat zij zich verbonden en verantwoordelijk voelen voor hun woonomgeving. 

Op dit moment zijn diverse actuele thema’s van invloed op de openbare ruimte, zoals klimaatadaptatie, de energietransitie, aanleg glasvezelnetwerken, duurzaamheid en biodiversiteit, en bodemdaling. Een goede, integrale borging van die thema’s in de beheerplannen en projecten draagt bij aan een toekomstbestendige woon- en leefomgeving van onze inwoners. 
 
Voor een gedetailleerde planning van regulier onderhoud per beheerelement verwijzen wij naar de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen, verderop in deze begroting. 

Specifieke ontwikkelingen

Het elektriciteitsnetwerk is vol doordat de vraag naar en het aanbod van energie niet altijd in balans is,  vooral als het gaat om duurzaam opgewekte  energie. Ook in 2026 is de energietransitie van grote invloed op onze openbare ruimte. Dit heeft voornamelijk te maken met het verzwaren van het elektriciteitsnet van Liander. Doordat er veel gegraven wordt in de openbare ruimte, stemmen we de projectplanningen tussen Liander en onze gemeente af. Naast het verzwaren van de kabels plaatst Liander de komende jaren  meer wijkstations. Bij aanvragen voor grootverbruik aansluitingen voor het maatschappelijk vastgoed en de woningbouw moeten de aanvragers rekening houden met mogelijke vertragingen. Dit kan komen door de netcongestie van Tennet en de beperkte aanlegcapaciteit bij Liander. 

Het inzamelen en verwerken van PMD-verpakkingsafval (plastic verpakkingen, metalen verpakkingen en drankenkartons) staat in de context van het inzamelen en verwerken van tientallen afvalstromen in Nederland. De omgang met afval neemt inmiddels een belangrijke plaats in binnen de ontwikkeling van een (meer) circulaire economie. Nederland heeft als doel geformuleerd: een volledig circulaire economie in 2050. Dat is een economie waarin zoveel mogelijk duurzame, hernieuwbare grondstoffen worden gebruikt, producten en grondstoffen worden hergebruikt, en nauwelijks afval bestaat. Oftewel: van afval naar grondstof.

Wat willen we bereiken

Onze gemeente doet het binnen de Cyclusregio ontzettend goed als het gaat om afval scheiden. Het speerpunt voor 2026 is een hoger percentage circulariteit op het (rest)afval van onze gemeente en betere scheidingsresultaten.

Wat gaan we ervoor doen

In 2026 starten we met een demontagehal waar we onder andere meubilair ontmantelen, zodat we daar herbruikbare stoffen uit onttrekken.

Verder maken we in 2026 een evaluatie over het afvalbeleid 2024-2026. Vanuit de evaluatie presenteren we de resultaten van de afgelopen jaren en maken we de verbeteringen per afvalstroom inzichtelijk. 

Onze gemeentelijke taken in het milieubeheer zijn ondergebracht bij Omgevingsdienst West-Holland (ODWH). ODWH voert deze taken uit voor twaalf deelnemende gemeenten en de provincie Zuid-Holland.

Samen met ODWH leveren wij een bijdrage aan het verbeteren  en bewaken van de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving in onze gemeente. Vanuit het milieubeheer adviseert de dienst over milieuaspecten bij ruimtelijke planvorming en is de dienst actief op het brede terrein van veiligheid, gezondheid en duurzaamheid. Hierbij gaat het om onderwerpen zoals bodem- en  luchtverontreiniging, geluidhinder, gevaarlijke stoffen, natuur, omgevingsveiligheid en energiebesparing. 

Wat willen we bereiken

In 2026 voert ODWH de taken, die beschreven zijn in het werkplan, uit namens ons.  Hiermee borgen we onze wettelijke milieutaken. De samenwerking is goed en in 2026 willen we met de ODWH verkennen welke mogelijkheden er zijn om de samenwerking te intensiveren en de kennis van de ODWH verder te benutten voor het implementeren van de milieuthema's in het omgevingsplan.  Hiermee blijven we voldoen aan de wettelijke taken die bij onze gemeente zijn belegd als bevoegd gezag.  

Wat gaan we ervoor doen

We voeren, met behulp van ODWH, de wettelijke milieutaken uit en verbeteren de goede  samenwerking verder . Dit binnen de kaders van de afspraken die gemaakt zijn in de werkplannen. Daarnaast leveren we een bijdrage aan het opstellen van het Omgevingsplan op voor onze hele gemeente waarin alle regels over de  fysieke leefomgeving staan, ook over milieu, gezondheid, cultuurhistorie en evenementen.

We zijn eigenaar van ongeveer 125 km water met bijbehorende elementen, zoals beschoeiing en stuwen. Dit gebied onderhouden we, zodat het water blijft voldoen aan de diverse functies, en wet- en regelgeving. Om dit beheer efficiënt en planmatig goed te organiseren, stelden we in 2025 het beleids- en beheerplan 'Waterpracht' 2025-2029 vast. 

Wat willen we bereiken

Waterbeheer moet er voor zorgen dat het watersysteem en de bijbehorende kunstwerken functioneren. Een watergang zorgt voor de afvoer van water in perioden met veel regen en de aanvoer ervan in droge tijden, maar ook een oeverbeschoeiing die de grond (oever) op zijn plek houdt. Daarnaast leveren we met gerichte beheermaatregelen een bijdrage aan een klimaatadaptieve, waterrobuuste en biodiverse openbare ruimte.

Wat gaan we ervoor doen

Voor het beheer en onderhoud van de waterpartijen hanteren we de kwaliteit die waterschappen hebben vastgesteld. Zij stellen eisen vast voor de technische kwaliteit van de watergangen en waterstaatkundige kunstwerken. We voeren de dagelijkse beheerwerkzaamheden uit en daarnaast de werkzaamheden die periodiek voorkomen, zoals baggeren en het maaien van riet. In samenwerking met het hoogheemraadschap vormen we volgend jaar op drie locaties de schottenbeschoeiing om tot natuurvriendelijke oever. In de paragraaf Kapitaalgoederen verderop in deze begroting staan de projecten. 

Artikel 2.16 uit de Omgevingswet beschrijft de zorgplichten voor onze gemeente rondom hemelwater, afvalwater en grondwater. Dit betekent dat wij moeten zorgen voor het verwerken van afvloeiend hemelwater op openbaar terrein. De zorgtaak voor afvalwater houdt in dat we stedelijk afvalwater binnen de bebouwde kom inzamelen en afvoeren naar een rioolwaterzuivering. Onze taak voor grondwater is het treffen van maatregelen in openbaar gebied. Zo voorkomen of beperken we de nadelige gevolgen van de grondwaterstand. 

Wat willen we bereiken

We voldoen aan de wettelijke taken zoals omschreven in Artikel 2.16 uit de Omgevingswet.  Deze wet beschrijft onze zorgplichten voor hemelwater, afvalwater en grondwater. Kort gezegd:

•    De gemeentelijke taak voor het beheer van afvloeiend hemelwater betreft: het verwerken van afvloeiend hemelwater van openbaar terrein en het afvloeiend hemelwater van particulier terrein, maar alleen als het niet anders kan.
•    De gemeentelijke taak voor afvalwater betreft: de zorgtaak om stedelijk afvalwater van binnen de bebouwde kom in te zamelen.
•    De gemeentelijke taak voor grondwater betreft: het treffen van maatregelen in openbaar gebied om nadelige gevolgen van de grondwaterstand zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken.

Wat gaan we ervoor doen

We zetten de verbeteringen en optimalisaties uit de afgelopen periode door. In 2025 stellen we het Gemeentelijk Rioleringsplan 2026-2030 vast (raad november 2025). In de komende jaren zorgen we op een doelgerichte manier voor het beheer en onderhoud van het riool. Zo onderbouwen we de rioolheffing goed.

Wegen en civieltechnische kunstwerken, zoals bruggen en tunnels, vormen in de meeste gevallen de verbinding tussen onze wegen en watersystemen. Een betrouwbare werking is daarom van groot belang voor de bereikbaarheid, beschikbaarheid en de beleving van onze openbare ruimte en de toegankelijkheid van onze dorpskernen. In 2025 stellen we het beleids- en beheerplan wegen (raad november 2025) en het beleids- en beheerplan civiele kunstwerken 2025-2029 (raad september 2025) vast.

De nieuwe beleids- en beheerplannen geven een strategisch en toekomstbestendig kader voor het onderhoud, de instandhouding en vervanging van civiele kunstwerken en wegen. 

Wat willen we bereiken

Onze infrastructuur voldoet aan de juiste kwaliteit en beheren we tegen realistische kosten. In deze plannen zetten we de visies, ambitie en beleidsuitgangspunten uiteen. Samen vormen zij de basis voor bereikbaarheid van onze gemeente. 

Wat gaan we ervoor doen

In 2026 vervangen we dertien civiele kunstwerken en 30 km aan wegen. Een deel combineren we met dijkwerkzaamheden van het hoogheemraadschap. In de paragraaf Kapitaalgoederen verderop in deze begroting zijn de projecten opgenomen. 

In de kadernota 2026-2029 zijn de middelen voor het groen- en wegenbeheer voor de komende jaren toegekend. De beleids- en beheerplannen stellen zijn in het najaar van 2025 opgesteld en ter besluitvorming voorgelegd. Hiermee borgen we het beheer en de vervanging van wegen en groen.

Daarnaast kennen we in de kadernota extra middelen toe voor de realisatie van de zoutsilo's op de gemeentewerf. Met de realisatie van de silo's voldoen we aan de milieueisen en werken we efficiënter. 

Wij werken samen met andere overheden in een aantal gemeenschappelijke regelingen.

• OWDH
• Cyclus

Voor een toelichting, zie paragraaf Verbonden partijen.

Lasten 

Milieubeheer € 148.000 lagere lasten
Lagere lasten vanwege verlaging bijdrage aan de Omgevingsdienst  en doordat het budget te hoog was geraamd.

Openbaar groen en openbaar water € 182.000 hogere lasten 
Hogere lasten op onderhoud openbaar groen wat is toegelicht in het vernieuwde groen beheerplan. 

Verkeer en wegen € 221.000 lagere lasten 
In 2025 is er eenmalige storting vanuit de reserve GVVP naar voorziening wegen, dit is in 2026 niet van toepassing. Zie kadernota 2026.

Reserves

Onttrekkingen € 1.435.000 lagere onttrekkingen 

• € 679.000 lagere onttrekking  vanwege opheffen reserve Rotonde Ter Aar, naar reserve kapitaalslasten., zie stortingen
• € 460.000 lagere onttrekking Gemeente Vervoersplan (GVVP)
• € 125.000 lagere onttrekking Inricht. openbare ruimte centra
• € 170.000 lagere onttrekking wegens het niet doen van budgetoverheveling,  dit was in 2025 wel het geval. 

Stortingen € 831.000 lagere stortingen 

• € 679.000 lagere storting vanwege opheffen reserve Rotonde Ter Aar, naar reserve kapitaalslasten, zie onttrekkingen 
• € 152.000 lagere storting herwaardering maatschappelijk nut