Programma Ruimtelijke ontwikkeling

Vanuit de ambities in de omgevingsvisie en het collegeprogramma werken wij door aan een sterk en vitaal Nieuwkoop met een goede, brede welvaart voor onze inwoners en een goed ondernemersklimaat. Dit betekent een gemeente met voldoende woningen voor alle doelgroepen, een groene en klimaatadaptieve omgeving die uitnodigt tot bewegen, een gezonde lokale economie en een goed voorzieningenniveau. Vanuit de transitieopgaven, (nationale) maatschappelijke ontwikkelingen en het rijksbeleid was het nodig onze omgevingsvisie te actualiseren. De geactualiseerde visie stellen we vast in 2026 . Deze visie vormt de basis voor strategische ontwikkelingen en beleid. 

De druk op de woningmarkt blijft hoog. Verdeeld over verschillende kernen werken we aan nieuwe woonwijken, die toekomstbestendig en klimaatadaptief zijn. Conform de woonvisie en de strategische koers bestaat elk project uit minimaal 65% betaalbare woningen, waarvan 30% sociaal. Ook voegen we woonzorgconcepten toe in samenwerking met onze partners.  Met de nieuwe woonlocaties groeit onze gemeente verder door. Dit heeft impact op de maatschappelijke voorzieningen en verenigingen. We starten daarom een onderzoek naar wat de toekomstige vraag is aan maatschappelijke voorzieningen, om zo het voorzieningenniveau op peil te houden. Voor IKC Het Veen in Nieuwveen zetten we voorbereidende stappen richting nieuwbouw. 

Ook willen we  beter kunnen inspelen op de (toekomstige) ruimtebehoefte van bedrijven en  willen we bijdragen aan een duurzame en toekomstbestendige regio. Om goed inzicht te krijgen in wensen en ambities rond uitbreidingsplannen, gingen wij in 2025 met  ondernemers in gesprek. De resultaten van dit onderzoek brengen we in 2026 in bij regionale overleggen over de bedrijventerreinenstrategie.

Onze gemeente kent een arbeidsmigrantenbeleid.  Wij zijn aangesloten bij diverse ambtelijke en bestuurlijke overleggen rondom dit thema, onder andere in Greenport-verband (GPA). We verwachten voor 2026 dat we vanuit de 'Regiodeal' die door het Rijk is toegekend  projecten te kunnen (mede)financieren die betrekking hebben op arbeidsmigranten.
Ook hebben we in 2026 meer aandacht voor circulaire bedrijfsprocessen. We doen dit onder andere doordat we aangesloten zijn bij Groene Hart Circulair en door onze betrokkenheid met de MKB-Deal Metaal.

Verder actualiseren we in 2026  de uitvoeringsagenda recreatie en toerisme.

Specifieke opgaven op het gebied van ruimte en woningbouw waar wij in 2026 mee aan de slag gaan, leest u hieronder. De uiteenlopende duurzaamheidsactiviteiten vindt u terug in de paragraaf Duurzaamheid.

Wat willen we bereiken

Het doelmatig en effectief beheren en exploiteren van de (strategische) gronden en gebouwen in gemeentelijk bezit. 

Wat gaan we ervoor doen

We vervolgen onze portefeuillestrategie vanuit de Vastgoednota en Routekaart Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed. Dit betekent dat gronden en panden zonder een (strategische) functie binnen het gemeentelijk beleid, op termijn worden afgestoten of herontwikkeld. We houden hierbij in principe geen panden aan voor commerciële doeleinden. We verduurzamen de komende jaren planmatig de panden die voor een lange periode hun functie behouden binnen onze vastgoedportefeuille. Dit is volgens de strategie zoals vastgelegd in de Routekaart Verduurzaming Gemeentelijk Vastgoed. Vastgoed dat tijdelijk leegstaat of geen functie heeft zetten we, waar mogelijk, in voor de huisvesting van ontheemden uit Oekraïne. 

Duurzaamheid

Een groene toekomst is een van drie pijlers van de omgevingsvisie. We zetten actief in op een duurzame omgeving. De opgaven en activiteiten voor 2026 vindt u in de duurzaamheidsparagraaf. 

Omzetten recreatieparken 

Wat willen we bereiken met de ontwikkeling
We werken toe naar een volgende fase binnen het project Omzetten recreatieparken Zevenhoven naar permanente bewoning.

Wat gaan we ervoor doen
Via de kadernota is budget beschikbaar gesteld om een projectleider in te huren. Met behulp van deze externe projectleider werken we door aan het traject om tot functieomzetting  van de woningen te komen van recreatie naar wonen. Onderdeel hiervan is het onderzoeken en uitwerken van het vereveningsvraagstuk.

Omgevingsplan (opstellen plan en coördinatie implementatie)

Wat willen we bereiken met de ontwikkeling
We willen doorwerken aan de wettelijke verplichting om een volwaardig omgevingsplan op te stellen voor ons grondgebied.

Wat gaan we daarvoor doen

Gemeenten krijgen tot 2032 (overgangsfase) de tijd om het omgevingsplan van rechtswege om te vormen tot één omgevingsplan voor de hele gemeente.  We zijn het proces gestart om tot één volwaardig omgevingsplan te komen. In het komende jaar werken we verder aan het omzetten van bestemmingsplannen tot één volwaardig omgevingsplan en de transitie van de regels over de fysieke leefomgeving naar het omgevingsplan. Regels uit de verschillende documenten brengen we samen, stemmen we onderling vast en harmoniseren we. De regels in het omgevingsplan moeten leiden tot een evenwichtige toedeling van functies aan locaties (ETFAL). 

Start opstellen volkshuisvestingsprogramma

Wat willen we bereiken met deze ontwikkeling

Met de Omgevingswet is het volkshuisvestingsprogramma geïntroduceerd als nieuw instrument voor het woonbeleid.  Als de wet Versterking regie Volkshuisvesting wordt vastgesteld, zijn gemeenten verplicht om een volkshuisvestingsprogramma op te stellen. 

Wat gaan we daarvoor doen
In 2026 starten we met het opstellen van een actueel en integraal woonbeleid voor onze gemeente in de vorm van een volkshuisvestingsprogramma. In het programma  staat hoeveel woningen, waar en voor welke specifieke doelgroepen er wordt gebouwd. 

Wat willen we bereiken

We willen passende woningen voor verschillende doelgroepen realiseren, zoals benoemd in de Strategische koers gebiedsontwikkeling woningbouw 2024 - 2040. In 2040 hebben we volgens die ambitie 2.300 nieuwe passende woningen gerealiseerd. Hiervan is de helft levensloopbestendig met onderverdeling in nultredewoningen, geclusterde woningen en zorggeschikte woningen (Strategische koers gebiedsontwikkeling woningbouw 2024 - 2040).

Het uitgangspunt bij woningbouwprojecten is een gezonde grondexploitatie over het totaal van de nieuw te openen grondexploitaties. Dit betekent dat we bij het openen van nieuwe grondexploitaties over de gehele lijn een positief resultaat behalen, waarbij het ene project het verlies van een ander project kan compenseren (Collegeprogramma 2022 - 2026).

Wat gaan we ervoor doen

De gestarte woningbouwprojecten lopen door. Belangrijke mijlpalen, bijvoorbeeld door een besluit, hebben we hier expliciet opgenomen:

Teylerspark II

• Afronden inrichting openbaar gebied en aanleg park Q1 2026
• Sluiten grondexploitatie (raadsbesluit) Q1 2026

Lindelaan

• Afronden inrichten openbaar gebied Q1 2026
• Sluiten grondexploitatie (raadsbesluit) Q1 2026

Maatschappelijke voorzieningen

• Vastgestelde programma maatschappelijke voorzieningen inclusief afwegingskader (raadsbesluit) Q2 2026.
  Met de nadruk op de toename aan woningen door de woningbouwprojecten is het nodig om te inventariseren wat dit voor gevolgen heeft voor de maatschappelijke voorzieningen en welke ruimtevraag dit met zich meebrengt. Met name omdat in het collegeprogramma staat dat Nieuwkoop streeft naar een goed voorzieningenniveau in alle kernen, waaronder onderwijs, sport, cultuur en zorg.  En dat de gemeente investeert in voorzieningen die bijdragen aan de leefbaarheid van wijken en dorpen, zoals buurthuizen, sportverenigingen, dorpscentra en recreatieplekken. 

Noordeinde

• Start bouw Q3 2026

Land van koppen fase 3 (inclusief uitvoering motie Doorbreek de dilemma's)

• Vastgesteld herijkte startnotitie (raadsbesluit) in Q2 2026 
• Vastgesteld stedenbouwkundig plan (raadsbesluit) in Q2 2026
• Afgeronde planprocedure (college of raadsbesluit) en geopende/vastgestelde grondexploitatie (raadsbesluit) Q4 2026

Dorpshart Ter Aar

• Buitenplanse Omgevingsplan Activiteit (BOPA) (deel 1) vergunning verleend (collegebesluit) Q2 2026
• Openen grondexploitatie  (raadsbesluit) Q2 2026
• BOPA (deel 2) + planologische uitwerking en technische vergunning verleend (oov) (collegebesluit) Q4 2026

De Kleine Verwondering

• Vastgesteld stedenbouwkundig plan (raadsbesluit) Q2 2026
• Start planprocedure tweede helft 2026
• Grondverkoop en/of start tenderprocedure start Q3 2026

Ter Aar Zuidoost

• Stedenbouwkundig plan en financiële onderbouwing (raadsbesluit) Q4 2025/Q1 2026
• Planologische procedure (publicatie via Standaard voor Officiële Publicaties (STOP) en Toepassingsprofielen Omgevingsdocumenten (TPOD)), raadsbesluit Q2/Q3 2026

Langeraar Westzijde

• Stedenbouwkundige visie (collegebesluit) Q2 2026
• Stedenbouwkundig plan, beeldkwaliteitsplan en financiële onderbouwing (raadsbesluit) Q3 2026
• Start tenderprocedure en ontwerp omgevingsplan Q3 2026

Ter Aar Noordoost

• Startnotitie (raadsbesluit) Q4 2025/Q1 2026
• Samenwerkingsmodel en overeenkomst (collegebesluit) Q2 2026 
• Visievorming (vaststelling ruimtelijke uitgangspunten op basis van kaders startnotitie) (collegebesluit) Q4 2026 

Achterweg

• Vastgestelde startnotitie (raadsbesluit) Q2/Q3 2026

Wij werken samen met andere overheden in een aantal gemeenschappelijke regelingen.

Voor een overzicht en toelichting, zie paragraaf Verbonden partijen.

Lasten

Economie en toerisme € 441.000 lagere lasten

• Budget projectmanagement centra  vervallen per 2026. In het collegeprogramma is voor de doorontwikkeling van dorpscentra Nieuwkoop en Ter Aar voor de jaren 2023 t/m 2025 jaarlijks € 125.000 opgenomen. In de decemberwijziging 2024 is van het budget € 91.000 overgeheveld naar 2025. (€ 216.000)
• Grex Schoterhoek II wordt naar verwachting in 2025 afgesloten (€ 140.000)
• Verschillen lager dan de rapportagegrens (€ 85.000)

Grondexploitatie € 9.117.000 lagere lasten
De lasten en baten voor de taakveldgroep Grondexploitatie wisselen erg door de jaren heen. Dit komt vooral door de administratieve verwerking van de lasten en baten van het grondbedrijf. Dit hangt nauw samen met de fase waarin de verschillende projecten zich bevinden, wanneer nieuwe projecten opstarten en oude projecten afgesloten. Hierdoor is geen goede vergelijking te maken over de jaren. Met het Meerjaren Perspectief Grondexploitaties (MPG) leggen we jaarlijks verantwoording af over de grondexploitaties. De cijfers uit het MPG 2025 zijn verwerkt in de Meerjarenbegroting 2026-2029. De hogere lasten in 2025 worden veroorzaakt door een grondverkoop. Omdat bij de boekhoudkundige verwerking van grondexploitaties baten via de lastenkant wordt geactiveerd, leidt een hogere opbrengst ook tot hogere uitgaven.

Ruimtelijk beleid en duurzaamheid € 2.338.000 lagere lasten

• Interne doorbelasting  uren wonen (€ 343.000).
• In 2026 zijn geen middelen opgenomen voor het Energiebesparingsfonds. Eventueel restantbudget SISA regeling Nationaal isolatieprogramma wordt bij de jaarrekening 2025 overgeheveld naar 2026 (€ 1.255.000).
• In 2026 zijn geen middelen opgenomen voor Energiearmoede. Eventueel restantbudget SISA regeling Energiearmoede  wordt bij de jaarrekening 2025 overgeheveld naar 2026 (€ 282.000). Hetzelfde verschil komt aan de batenkant voor.
• In 2025 incidentele middelen opgenomen  voor een subsidieregeling duurzaamheid (€ 100.000).
• In 2025 incidentele middelen opgenomen voor het opstellen van een soorten management plan (€ 125.000).
• In 2025 incidentele middelen opgenomen voor een bijdrage uit het woonfonds en voor het opstellen van de Woonvisie (€ 118.000).
• Diverse kleinere verschillen zijn individueel lager dan de rapportagegrens (€ 115.000).

Baten

Grondexploitatie € 9.210.000 lagere baten
Zie de toelichting onder de lasten taakveldgroep grondexploitatie.

Ruimtelijk beleid en duurzaamheid € 1.288.000 lagere baten 

• In 2026 zijn geen rijksmiddelen geraamd voor energiearmoede (€ 282.000). Hetzelfde verschil komt aan de lastenkant voor.
• In 2026 zijn geen rijksmiddelen  geraamd voor SISA regeling Nationaal isolatieprogramma (€ 767.000). Restant middelen 2025 kunnen worden meengenomen naar 2026.
• Op basis van een recente prognose is de verwachting dat de opbrengst bouwleges 2026 lager is dan 2025 (€154.000)
• Diverse kleine verschillen lager dan de rapportagegrens (€ 85.000)
  
  

Reserves

Onttrekkingen € 5.167.000 lagere onttrekkingen

• In 2025 is de egalisatiereserve omgevingsvergunningen  opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve  (€ 1.894.000)
• In 2025 is de reserve risico's woningbouw opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve  (€ 2.000.000)
• In 2025 is de reserve voorziening onderhoud gebouwen opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve (250.000)
• In 2025 zijn diverse reserves van kleinere omvang voor totaal € 199.000 opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve of samengevoegd met een andere bestemmingsreserve
• In 2025 is incidenteel voor het energiebesparingsfonds € 400.000 ten laste van de reserve duurzaamheid  beschikbaar gesteld
• Via de decemberwijziging 2024 is voor € 245.000 aan budgetten overgeheveld naar 2025
• Voor de herinrichting plein Albrechtshof in Zevenhoven is € 125.000 beschikbaar gesteld ten laste van de reserve inrichting openbare ruimte rond centra
• Overige verschillen lager dan de rapportagegrens (€ 54.000)

Stortingen € 4.275.000 lagere stortingen

• In 2025 is de egalisatiereserve omgevingsvergunningen  opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve  (€ 1.894.000)
• In 2025 is de reserve risico's woningbouw opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve  (€ 2.000.000)
• In 2025 is de reserve voorziening onderhoud gebouwen opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve (250.000)
• In 2025 zijn diverse reserves van kleinere omvang voor totaal € 199.000 opgeheven en toegevoegd aan de algemene reserve of samengevoegd met een andere bestemmingsreserve
• Overige verschillen lager dan de rapportagegrens (€ 68.000)