Programma 2 Ruimtelijk beheer

Met deze jaarrekening blikken we terug op het beleid dat is vastgelegd in de begroting 2024 en de belangrijkste ontwikkelingen die zich in 2024 voordeden.

Wat willen wij bereiken (bestuurlijk doel)?

Om de veiligheid en bereikbaarheid van onze inwoners te borgen op de openbare wegen voeren wij gladheidsbestrijding uit. In 2025 realiseren we de opslag van strooizout met silo's op de gemeentewerf. Hierdoor kunnen we de belading van de strooivoertuigen efficiënter uitvoeren.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

In 2024  is de aanbesteding uitgevoerd voor de aankoop en plaatsing van de zoutsilo's. De opdracht is gegund. Er is een omgevingsvergunning aangevraagd en verleend. Na het strooiseizoen 2024-2025 plaatsen we de zoutsilo's voor gebruik in het winterseizoen 2025-2026. 

Wat wilden we bereiken?

Om bij te dragen aan het reduceren van broeikasgassen en stikstof gaan we gebruik maken van milieuvriendelijke brandstof: HVO 100.  We praten met leveranciers van HVO 100 om te komen tot een meerjarencontract. Doel is een brandstoftank op de gemeentewerf. Dit heeft als bijkomend voordeel dat het tanken van voertuigen geen extra (reis)tijd kost.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Vanuit de duurzaamheidsagenda is het reduceren van uitstoot van gemeentelijke voertuigen als doel opgenomen. In de afgelopen jaren is het wagenpark van de gemeentelijke voertuigen verder geëlektrificeerd. Enkele (zware) voertuigen hebben op dit moment nog geen (betaalbaar) alternatief. In 2024 is afgesproken om onderzoek te doen naar een tussentijds alternatief voor reductie van de uitstoot.  Er was een marktconsultatie met leveranciers over de (on)mogelijkheden voor een HVO 100-installatie op de gemeentewerf. Uit de consultatie bleek dat niet alle voertuigen geschikt zijn voor deze brandstof. Zo zijn de onkruidmachines niet geschikt. Door het verder elektrificeren van ons wagenpark is het niet rendabel om een vloeistofdichte vloer en installatie te exploiteren op de gemeentewerf.  De komende jaren zetten we in op verder elektrificeren van het wagenpark.

Wat wilden we bereiken?

Door het gehele areaal openbare verlichting in LED om te zetten, besparen we tweederde van de energiekosten en dragen we bij aan de klimaatdoelen. In 2024 maken we een Programma van Eisen en besteden deze aan. Waarna de uitvoering kan starten in 2025 en deze loopt door in 2026.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Het vervangen van de lichtmasten gebeurde via een aanbesteding.  De aanbesteding is in drie percelen in de markt gezet. Twee percelen zijn succesvol aanbesteed en gegund. Op de gunning voor de armaturen is bezwaar gemaakt door een marktpartij. De herbeoordeling van de inschrijvingen voor de armaturen gebeurt in kwartaal 1 van 2025 opnieuw. De gunning is in kwartaal 1 van 2025 definitief gemaakt en de uitvoering zal in kwartaal 2 van 2025.  De uitvoering voor het volledig verledden van de openbare verlichting staat gepland voor 2025 en 2026. 

Wat wilden we bereiken?

De verkeersveiligheid en leefbaarheid van de Kerkweg en het gedeelte Oostkanaalweg verbeteren. In juni 2023 stemde de gemeenteraad in met het principe tracé voor de rondweg om de Kerkweg en de rotonde Pieter de Vogel (Oostkanaalweg) in Ter Aar te ontlasten. In 2024 spreken we met de stakeholders, zoals bewoners, ondernemers en de klankbordgroepen, om te komen tot een locatie en ontwerp van de rondweg.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Met zowel de bewoners, belanggroepen, ondernemers als de ontwikkelaar spraken wij over de realisatie van een verbindingsweg om de Kerkweg te ontlasten. Het principetracé is vastgesteld en gesprekken met Provincie hebben plaatsgevonden voor de ontwikkelingen van de weg en de woningbouw. De uitvoering van de ontwikkeling ligt bij Programma 1,  bij het project 'Ontwikkeling Ter Aar-Zuidoost'. 

Wat wilden we bereiken?

De verkeersveiligheid en leefbaarheid van de kern Langeraar is ook na de woningbouwontwikkelingen toekomstbestendig.  In Langeraar voeren we een verkeersstudie uit om de bereikbaarheid na de woningbouwontwikkelingen te waarborgen. Zo krijgen we de verschillende varianten in beeld.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

Wij hielden in 2024 een verkeersonderzoek. De uitkomsten namen we mee in de planontwikkeling en strategische keuzes voor het woningbouwprogramma. Een aanvullend verdiepend onderzoek naar het verkeersmodel laten wij in het voorjaar van 2025 uitvoeren. De uitvoering van de planontwikkeling ligt bij Programma 1, zie tekst onder Programma 1 eerder in deze Jaarrekening . 

Wat wilden we bereiken?

In Langeraar en Nieuwveen vernieuwen/verbeteren we het dorpscentrum. Bij de inrichting houden we rekening met een openbare ruimte op kwaliteitsniveau A van het CROW. Dit betekent dat we de gebieden aantrekkelijk en hoogwaardig inrichten. In de nieuwe dorpscentra creëren we een winkelgebied waar bezoekers graag verblijven. Een aantrekkelijke groene omgeving draagt hieraan bij.

Wat hebben we daarvoor gedaan?

In het ontwerp van dorpscentra is aandacht voor de groeninrichting.  Zo voegden we bij de ontwikkeling van de locatie Weteringplein in Nieuwveen extra groen toe.  De ontwikkelingen voor het centrum in Langeraar is vertraagd. Hierdoor is in dit centrum geen vordering op het vergroenen van het dorpscentrum. De kaders van het groenplan zijn vastgelegd in het Programma van Eisen 'inrichting openbare ruimte' en het in 2024 door de gemeenteraad vastgestelde bomenbeleid. Naast de locaties in Langeraar en Nieuwveen is in samenwerking met stakeholders een ontwerp gemaakt voor het Albrechtshof in Zevenhoven en het Reghthuysplein in Nieuwkoop. De uitvoering voor het opknappen en vergroenen van deze twee locaties staan gepland in het eerste halfjaar van 2025. 

LASTEN

Thema Milieu (€240.000 voordeel) 
Milieu (€ 45.000 voordeel)
De bijdrage aan de ODWH is lager uitgevallen dan geraamd, dit komt omdat er minder uren door ODWH zijn doorbelast aan de gemeente dan geraamd. 

Afvalverwijdering en verwerking (€77.000 voordeel)
De bijdrage aan Cyclus is lager uitgevallen dan geraamd (€ 143.000 voordeel).  Wel is er  meer PMD (plastic) afgekeurd waardoor inkomsten lager zijn geworden en de kosten hoger (€ 69.000 nadeel). De afkeur ontstond doordat er strenger is gekeurd door de verwerker op vervuiling in het PMD. In overleg met Cyclus en de verwerker is een (media) inzet gedaan om de afkeur terug te dringen. Dit lijkt geholpen te hebben want de afkeur is in de laatste maanden van 2024 fors gedaald.

De overige verschillen worden verklaard door enkele kleine voor-en nadelen. 

Riolering en waterzuivering (€109.000 voordeel) 
De kapitaalslasten van de riolering zijn lager dan begroot (€ 125.000 voordeel). De reden hiervoor is dat investeringen later worden uitgevoerd. Dit is ontstaan doordat de investeringen voor wegen en riolering op elkaar worden afgestemd. Door de uitgestelde werkzaamheden van Liander aan het elektriciteitsnet schuiven de gemeentelijke project ook op  in de tijd. 

We besteedden € 65.000 meer aan energiekosten voor de rioolgemalen. 

We besteedden € 40.000 minder aan onderhoud. Klein onderhoud dat geen direct effect heeft op het functioneren van het systeem. 

De overige verschillen verklaren we door enkele kleine voor- en nadelen.

Thema Beheer Openbare Ruimte  (€47.000 nadeel)
Wegen en verhardingen (€ 361.000 voordeel)
Er is  € 144.000 minder afschrijving op wegen dan geraamd, dit komt omdat een aantal investeringen vanuit het beheerplan wegen is opgeschoven in de tijd. Hierdoor is de onttrekking vanuit de reserve GVVP ook lager. De uitgestelde  werkzaamheden door nutsbedrijven maakt dat projecten in de tijd opschuiven.

We gaven € 55.000 meer uit aan onkruidbestrijding. Dit komt voornamelijk doordat het onderhoud aan de voertuigen om het onkruid op verharding uit te voeren, toenam. De voertuigen zijn storingsgevoelig en hadden hierdoor veel onderhoud nodig. Door het uitvallen van de onkruidmachine is extra ingehuurd voor met name de onkruidbestrijding in de goten.  Medio 2024 is de machine vervangen en is het aantal storingen fors omlaag gegaan.

We gaven € 29.000 minder uit aan onderhoud kabels en leidingen, doordat onderhoud aan kabels en leidingensleuven in het trottoir in eerste instantie bij het nutsbedrijf is neergelegd om te herstellen. Hier houden wij toezicht op de kwaliteit.  Daarnaast was de storting in de voorziening €200.000 lager voor kabels en leidingen, dit was te hoog geraamd. 

De overige verschillen verklaren we door enkele kleine voor- en nadelen

Recreatieve voorzieningen (€ 51.000 nadeel)
We gaven € 51.000 meer uit aan kosten voor recreatieve voorzieningen. Hiertegenover staan € 55.000 inkomsten voor recreatieve voorzieningen. Dit betreft de beschoeiing rondom de recreatie-eilanden in de Nieuwkoopse Plassen. 

Openbare Verlichting (€ 100.000 nadeel) 
Op openbare verlichting is € 100.000 meer besteed. Dit betreft hogere energiekosten dan begroot. Vanaf 2025 verledden we het areaal waardoor deze energiekosten fors omlaag gaan.

Openbaar Groen  (€ 203.000 nadeel) 
We besteedden € 203.000 extra aan groenbeheer. Hiervoor zijn drie hoofdredenen aan te wijzen: 

1. In 2024 was er een correctie op het gebied van waterschaplasten. De waterschappen hebben ons na herbeoordeling extra aangeslagen voor de jaren 2021, 2022 en 2023 voor naheffing 'publiekrechtelijke heffingen' (€ 47.000 nadeel).
2. De kosten voor arbeid en materialen namen de afgelopen jaren fors toe (€ 140.000 nadeel). De budgetten zijn tijdens de looptijd van het Groenbeheerplan niet geïndexeerd. In het nieuwe beheerplan Groen dat we in 2025 aan de gemeenteraad aanbieden, voegen we een beslispunt toe om de budgetten wel jaarlijks te indexeren. Hierdoor voorkomen we dat eens in de vier jaar een grote correctie van het budget nodig is. 
3. Eind 2024 startten we met de uitvoering van maatregelen uit het beleidsplan bomen waardoor de vervanging van meer bomen is ingezet.

De overige verschillen verklaren we door enkele kleine voor- en nadelen. 

BATEN

Thema Milieu (€236.000 nadeel)

Afvalverwijdering en verwerking (€ 78.000 nadeel)
Doordat meer PMD-afval (plastic) is afgekeurd, waren de inkomsten lager (€ 42.000) en de kosten hoger. De afkeur ontstond doordat de verwerker strenger keurde op vervuiling van het PMD. In overleg met Cyclus en de verwerker deden we een (media) inzet om de afkeur terug te dringen. Dit lijkt geholpen te hebben. De afkeur van het PMD is in de laatste maanden van 2024 fors gedaald. 

Ook zijn de vergoedingen voor papier gedaald door de lagere papierprijs (€ 16.000) 

De overige verschillen verklaren we door enkele kleine voor- en nadelen. 

Riolering (€ 170.000 nadeel)
Het nadeel ontstond door een lagere onttrekking uit de voorziening riolering (€ 170.000 ). Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de paragraaf lokale heffingen. 

De overige verschillen verklaren we door enkele kleine voor- en nadelen. 

Thema Beheer Openbare Ruimte  (€228.000 nadeel)

Wegen en verhardingen (€ 346.000 nadeel) 
We ontvingen een lagere degeneratievergoeding voor kabels en leidingen (€ 346.000 nadeel). Dit is ontstaan doordat Liander (elektriciteit) vanwege de netcongestie de projecten anders ging programmeren. Het bedrijf verlegde haar aandacht naar de transportleidingen en de elektriciteitshuisjes. Hierdoor ontstond een stagnatie in de uitvoering van de midden- en laagspanningskabels. Liander en Oasen (drinkwater) voeren hun werkzaamheden zoveel mogelijk gezamenlijk uit, dus ook de projecten van Oasen stagneerden.

Recreatieve voorzieningen (€ 51.000 voordeel)
We hebben € 55.000 meer inkomsten bij recreatieve voorzieningen, zie hiervoor de toelichting bij de lasten op dit onderdeel. 

De overige verschillen verklaren we door enkele kleine voor- en nadelen. 

RESERVES 

Onttrekkingen reserves (€ 115.000)
In de decemberwijziging is besloten om het budget voor recreatieve voorzieningen (€ 170.000) over te hevelen naar 2025. Deze boekingen hadden we moeten corrigeren op de onttrekking in plaats van op de storting. 

Er was een hogere onttrekking uit de reserve egalisatie afvalstoffenheffing; €22.000.

Voor het overige vonden enkele kleine mutaties in de onttrekkingen plaats. 

Storting reserves (€ 35.000) 
In de decemberwijziging is besloten om het budget voor recreatieve voorzieningen (€ 170.000) over te hevelen naar 2025. Deze boekingen hadden we moeten corrigeren op de onttrekking in plaats van op de storting.

Voor het overige vonden enkele kleine mutaties in de stortingen plaats.